In de winter van 2019-202 begon vrijwilliger Dennis Maas met het inventariseren van vogels in de wintermaanden, met behulp van het door Sovon Vogelonderzoek Nederland gelanceerde telproject LiveAtlas. In de daaropvolgende winter kreeg Dennis Maas versterking van Wil van Gils en is dit telproject voortgezet.
Wanneer de dagen korter en kouder worden, is Nederland een vakantieadres voor verschillende gevederde gasten die hier graag komen overwinteren. De vogels die hier overwinteren laten niet alleen het hart van menig vogelaar sneller kloppen, veel burgers leggen ook gretig wat extra pinda’s op het voerplateau om vanuit de woonkamer de vogels te observeren.
Tijdens de winter wanneer de natuur slaapt, is het de ideale tijd om voorbereidingen te treffen voor de lente. De terugkeer en broedperiode van vogels is voor vele een welkome verandering in de hedendaagse sleur, en iets om naar uit te kijken. En misschien wilt u er nog niet over nadenken, maar wanneer een zekere […]
Sinds begin 2019 wordt een groenperceel aan de Emmaweg te Geertruidenberg niet meer in het reguliere maaibeheer meegenomen. Op verschillende plaatsen op het betreffende perceel is een bijenmengsel ingezaaid. De rest van het perceel mag tot op zekere hoogte verruigen. Op vraag van de gemeente Geertruidenberg wordt de komende jaren de soortenrijkdom en massaliteit aan bestuivende insecten gemonitord op dit traject. Het doel van deze monitoring is om de effecten op bestuivende insecten in het veld te meten.
In de periode medio mei t/m eind september is door vrijwilligers van de Natuurfederatie Geertruidenberg (bijna) wekelijks een transect gelopen volgens de methodiek van de Vlinderstichting. Dit transect bestond uit 11 secties van 50 meter lengte, waarbij elke sectie een homogene biotoop bevat. De eerste drie secties bevonden zich op het perceel aan de Emmaweg. Op alle secties binnen het transect werd het aantal bestuivende insecten binnen de soortgroepen dagvlinders, bijen, hommels en zweefvliegen geteld en zo veel mogelijk tot op soort gedetermineerd.
Om de resultaten op te kunnen nemen in het landelijk meetnet van de Vlinderstichting dient een transect een minimale lengte te hebben. Hierdoor zijn meer secties in de telling opgenomen dan alleen de secties aan de Emmaweg. Dit geeft een kans om reguliere beheervormen en op biodiversiteit gericht beheer met elkaar te vergelijken.
Dit eerste jaar kan gezien worden als een nulmeting. Door een combinatie van factoren gaf het ingezaaide bijenmengsel aan de Emmaweg in 2019 nog niet het gewenste beeld. De belangrijkste factoren hiervoor waren: a) door de droogte sloeg het mengsel slecht aan, b) tijdens de omvorming van gazon naar een diverse kruidenvegetatie is tussentijds vaker gemaaid om de dominantie van hoge grassen te doorbreken.
Figuur 1 laat zien dat de totale soortenrijkdom in 2019 het hoogst was op de secties met een regulier beheer van de gras- en kruidenvegetatie. In totaal werden er, op de vier secties behorende tot deze biotoop, 22 soorten aangetroffen. Ter hoogte van de Emmaweg, op de drie secties met het ingezaaid bijenmengsel, waren dit er 14. De enige sectie langs een bosrand trok in 2019 met gemiddeld 65,0 individuen per sectie het hoogste aantal individuen aan. Ter hoogte van de Emmaweg bedroeg het gemiddeld aantal individuen per sectie 38,3.
In 2019 trok de bosrand daarmee gemiddeld per sectie het hoogste aantal individuen aan, terwijl de hoogste soortenrijkdom werd bereikt op de secties met een regulier beheer van de gras- en kruidenvegetaties.
Figuur 1 Soortenrijkdom en massaliteit aan bestuivende insecten langs teltransect te Geertruidenberg.
Figuur 2 geeft weer hoeveel individuen er per soortgroep in totaal zijn waargenomen in 2019 op elke sectie. De secties 1 t/m 3 zijn de secties met het ingezaaide bijenmengsel langs de Emmaweg. De secties 4 t/m 6 zijn de secties met aan de rechterzijde een wilgenrij en aan de linkerzijde een groenstrook met regulier beheer van gras- en kruidenvegetaties. De secties 7 t/m 10 zijn secties met regulier beheer van gras- en kruidenvegetaties. Sectie 11 ligt langs een bosrand. Wat opvalt is dat de soortgroepen anders verdeeld zijn tussen de secties. Langs de Emmaweg zijn beduidend meer zweefvliegen waargenomen dan op de andere secties. De meeste hommels werden aangetroffen langs de bosrand, vermoedelijk vanwege de daar uitbundig bloeiende bramen. De meeste dagvlinders werden gezien op de secties met regulier beheer.
Figuur 2 Aantal individuen per soortgroep per sectie van het teltransect te Geertruidenberg.
De resultaten van 2019 bieden een mooie basis om in de komende jaren de effecten van het ingezaaide bijenmengsel langs de Emmaweg te monitoren.
De Natuurfederatie heeft na een oeverzwaluwproject dit jaar een nieuw project voor 2019, het plaatsen van een huiszwaluwtil in Raamsdonk. 2018 was voor de oeverzwaluwwand succesvol. We hebben 63 koppels geteld die een nestgat gemaakt hebben in de oeverzwaluwwand en vele jonge oeverzwaluwen zijn uitgevlogen. De voorbereidingen om de oeverzwaluwwand gereed te maken voor het broedseizoen 2019 zijn ondertussen volop gaande.
Het nieuwe project van de Natuurfederatie is het plaatsen van een huiszwaluwtil en het hangen van kunstnesten aan woningen in het karakteristieke Raamsdonk waar vele historische boerderijen staan. Al vele jaren hebben de huiszwaluwen een nestplekje in dit gebied. Door het verdwijnen van de boerenactiviteit en leefgebied zijn er echter al vele zwaluwen verdwenen. Gelukkig zijn er nog 3 woningen waar de huiszwaluw in 2018 een nest hadden.
Wij als Natuurfederatie Geertruidenberg vinden dat elke stadsvogel thuishoort tussen de mensen. Zo ook de huiszwaluw, boerenzwaluw en gierzwaluw welke ’s zomers binnen de gemeente elk jaar weer probeert zijn jongen groot te brengen. De vogelbescherming Nederland had 2018 uitgeroepen als “Jaar van de huiszwaluw”.
De Natuurfederatie Geertruidenberg heeft naar aanleiding hiervan zich ingezet om de huiszwaluw te beschermen en heeft met het plan voor een huiszwaluwtil, steun gekregen van Brabants Landschap, Vogelbescherming Nederland en de gemeente Geertruidenberg.
Samen met deskundige ondersteuning hopen we dat deze huiszwaluwtil succesvol wordt om zo de huiszwaluwkolonie in Raamsdonk te vergroten. De huiszwaluwtil wordt in het voorjaar 2019 geplaatst achter op het landgoed van de Kaasdonk en Bed & Breakfast “De Bergensehof” aan de Lange Broekstraat 2a/b in Raamsdonk. De huiszwaluwtil zal gereed zijn voor de eerste huiszwaluwen weer terug komen uit Afrika, waar ze overwinteren.
De bewoners en boerenbedrijven van Raamsdonk kunnen ook de huiszwaluw en boerenzwaluw ondersteunen door zich aan te melden voor een of meerdere “gratis” kunstnesten. Op deze manier kunnen we de huiszwaluw en boerenzwaluw behouden op deze bijzondere plek. Stuur een berichtje naar: secretaris@natuurfederatie.nl
De Natuurfederatie Geertruidenberg wil zich naast projecten, de komende jaren meer en meer inzetten om de biodiversiteit en de diverse ecosystemen te verbeteren. Wij kunnen dit niet alleen, maar streven samen met de gemeente, burgers, bedrijven, landbouwsector en andere partijen naar een robuust buitengebied, vergroening van de bebouwde omgeving en energietransitie maatregelen. Wil je op de hoogte blijven van het werk van de natuurfederatie? Meld je aan voor onze nieuwsbrief.
De Stichting Natuurfederatie Geertruidenberg is een overkoepelende organisatie die zich inzet voor het versterken van de natuur en ontwikkelen van de biodiversiteit in de gemeente Geertruidenberg.
De Natuurfederatie is ontstaan uit een samenwerking tussen de Stichting Koningspark en de Uilenwerkgroep Dongemond. Na een aantal verkennende gesprekken bleken er verschillende raakvlakken te zijn waarin we gezamenlijk belang bleken te hebben. Denk aan dezelfde partijen waarmee we te maken hebben, zoals de gemeente Geertruidenberg en overeenstemmende doelen, zoals vergroten van de biodiversiteit. Dit heeft geleid tot de oprichting van de Stichting Natuurfederatie Geertruidenberg.
Ook wij waren op 6 oktober 2018 aanwezig op de GENiaal Energiemarkt op het Dongemondcollege in Raamsdonksveer. Als pas opgerichte stichting zijn we nog niet erg bekend bij een groot publiek, dus dit was een uitgelezen mogelijkheid om onszelf te presenteren en de doelstellingen van de natuurfederatie onder de aandacht te brengen.
Deze doelstellingen zijn:
Organisaties en personen met betrokkenheid bij de natuur kunnen zich bij de natuurfederatie aansluiten of steunen met een donatie, zodat we samen sterker staan bij het behoud en de ontwikkeling van onze natuur en onze toekomst.
Inmiddels hebben we al een paar projecten opgestart (en afgerond), waaronder de realisatie van een oeverzwaluwwand bij Sibelco en de plaatsing van een zwaluwtil in Raamsdonk. Tevens hebben we contacten met ZLTO, Waterschap Brabantse Delta, gemeente Geertruidenberg e.a. over het versterken van de natuur en vergroten van de biodiversiteit in en rond onze gemeente. Binnenkort is er meer informatie te vinden op onze website, www.natuurfederatie.nl (hier wordt nog aan gewerkt).